Van SOLK naar ALK

Van SOLK naar ALK en van NOLK naar NALK

NOLK heet voortaan NALK (Netwerk Aanhoudende Lichamelijke Klachten). Het gaat om een wijziging van maar één letter, maar inhoudelijk maakt dit een heel groot verschil. Het begrip Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK), waar NOLK van was afgeleid, was in gebruik sinds de nu verouderde multidisciplinaire richtlijn SOLK en somatoforme stoornissen uit 2011. SOLK werden daarin gedefinieerd als lichamelijke klachten die langer dan enkele weken duren en waarbij bij adequaat medisch onderzoek geen somatische aandoening wordt gevonden die de klacht voldoende verklaart. Deze richtlijn beschouwde SOLK als een beschrijving van een groep patiënten die met de kennis van dat moment niet gebaat waren bij verdere somatische interventies.

De term SOLK heeft nuttige ontwikkelingen op gang gebracht, maar ging tegelijkertijd onbedoeld en onterecht een eigen leven leiden als een diagnose die een speciale patiëntengroep met een specifieke stoornis betrof, namelijk het hebben van lichamelijke klachten waarbij psychosociale factoren een belangrijke rol spelen bij het ontstaan. Tegelijk was de patiënt met lichamelijke klachten aangeduid als SOLK noch in de somatische noch in de psychische zorg vanzelfsprekend welkom. Daarnaast heeft deze visie ook onderzoek gestimuleerd naar factoren die specifiek waren voor onvoldoende verklaarde klachten, waarbij onvoldoende werd meegenomen dat dezelfde factoren ook een rol spelen bij klachten door een bekende chronische ziekte. Bij alle aanhoudende lichamelijke klachten (ALK) zijn zowel biomedische als psychosociale factoren relevant. Het splitsen van SOLK en klachten door een bekende ziekte leidt ertoe dat bij SOLK teveel en bij klachten door een bekende ziekte te weinig aandacht is voor psychosociale aspecten.

Uit de werkgroep ‘Samenwerken met patiënten’ bleek dat patiënten de term aanhoudende lichamelijke klachten het meest passend vonden. Deze sluit ook aan bij de internationale wetenschappelijke literatuur en de DSM-5, waarin ‘medically unexplained symptoms’ en ’somatoforme stoornissen’ zijn vervangen door persistent somatic symptoms en de somatisch-symptoomstoornissen. Het al dan niet oorzakelijk verklaard zijn van de lichamelijke klacht is niet meer de kern, maar de gevolgen van de klachten op allerlei gebieden en via welke mechanismen het natuurlijk herstel bevorderd kan worden.

Als netwerk vinden wij zorg voor alle patiënten met aanhoudende lichamelijke klachten plaats moet vinden volgens het biopsychosociale model. Niet het al dan niet somatisch verklaard zijn van de klachten, maar de patiënt zou centraal moeten staan. Wij willen ons dan ook voortaan richten op aanhoudende lichamelijke klachten (ALK): klachten die minstens drie maanden duren en het functioneren beperken en/of lijdensdruk veroorzaken. Het kan gaan om klachten in de context van een (adequaat behandelde) ziekte of klachten in de afwezigheid van een bekende ziekte. Bij het aanhouden van de lichamelijke klachten kunnen zowel biologische, psychologische als sociale factoren een rol spelen.

Om deze conceptuele wijziging in gang te zetten, was de eerste stap het wijzigen van onze eigen naam naar NALK. In de komende maanden zullen we de website aanpassen, en op het congres zullen we onze nieuwe naam en ons nieuwe logo officieel in gebruik nemen.