16 feb Spectaculaire afname chronische Online cognitieve gedragstherapie veelbelovend bij jongvolwassenen met ALK en daaraan gerelateerde psychische klachten door psychologische behandeling
Online cognitieve gedragstherapie veelbelovend bij jongvolwassenen met ALK en daaraan gerelateerde psychische klachten
Bron: dit artikel is afkomstig van ALKnieuws.nl
Auteur: Elske Hogendoorn.
Mensen met aanhoudende lichamelijke klachten (ALK), zoals buikpijn en hoofdpijn, ervaren vaak stress en beperkingen in het dagelijks leven. ALK leiden vaak tot hoog gebruik van de zorg en daarmee gepaard gaande kosten. Daarnaast is er een risico op chroniciteit van de klachten, met name wanneer er sprake is van een somatisch-symptoomstoornis. De kernelementen van een somatisch-symptoomstoornis, zijn – naast het hebben van ALK – overmatige of dysfunctionele gedachten, gevoelens en gedragingen in reactie op de ALK.
Het (tijdig) ontvangen van adequate zorg bij ALK is vaak lastig. Weinig jongvolwassenen krijgen psychologische behandeling, mogelijk vanwege het ontbreken van vertrouwen in dergelijke behandelingen voor lichamelijke klachten. Bovendien is cognitieve gedragstherapie (CGT), dan wel effectief gebleken in het verminderen van klachtintensiteit en ervaren beperkingen bij ALK, maar zijn deze effecten niet groot. Er is dus grote behoefte aan werkzame en toegankelijke behandelopties.
Auteurs van de studie die hier besproken wordt, hebben de effectiviteit onderzocht van een nieuw ontwikkelde online CGT voor jongvolwassenen met ALK (Hennemann e.a., 2022). Online therapie heeft potentie omdat het voor jongvolwassenen toegankelijk, laagdrempelig en flexibel is, en mogelijk minder stigma met zich meedraagt dan face-to-face therapie. Eerder onderzoek naar online CGT-interventies voor specifieke ALK (o.a. vermoeidheid, pijn in het bewegingsapparaat en maag-darmproblemen) leverde veelbelovende resultaten op. Het unieke aan de online CGT in het huidige onderzoek is dat deze zich richt op een scala van ALK in plaats van op specifieke (clusters van) symptomen en op ALK-gerelateerde psychische klachten.
iSOMA is gebaseerd op een bestaande face-to-face CGT-behandeling voor ALK, en bestaat uit zeven modules, welke idealiter binnen acht weken worden doorlopen. Elke module neemt ongeveer 45 minuten in beslag. Het doel van iSOMA is het verminderen van ALK en daarmee gepaard gaande psychische klachten. Bijvoorbeeld middels behandeling van mogelijke beïnvloedende factoren zoals stress, vermijdingsgedrag, en dysfunctionele cognities. De oefeningen bestaan uit educatie, gedragsexperimenten en opdrachten die via berichtjes, audio of video worden gegeven. Wie de behandeling doorloopt wordt online begeleid door een coach (een psycholoog) die feedback geeft op de modules en met wie gepraat kan worden via de chat.
De werkzaamheid van de interventie werd onderzocht middels een gerandomiseerd onderzoek met een controlegroep (RCT). De experimentele groep kreeg iSOMA behandeling en de controlegroep stond op de wachtlijst voor behandeling. In totaal 156 jongvolwassenen (gemiddeld 24 jaar) namen deel aan de RCT. Dit waren universiteitsstudenten die op basis van een screening last hadden van ALK en gerelateerde psychische klachten.
De deelnemers in de iSOMA-groep hadden na het doorlopen van de behandeling minder last van lichamelijke klachten en daaraan gerelateerde negatieve gedachten, gevoelens en gedragingen. Ook merkten zij verbetering op in ervaren stress, angst, functionele beperking en stemming. De verandering was groter in de iSOMA-groep dan in de controlegroep. Zes maanden na de behandeling was de verbetering nog steeds merkbaar. Deelnemers gaven aan erg tevreden te zijn over de behandeling.
Volgens de auteurs bewijst dit onderzoek dat online CGT-behandeling gericht op transsymptomatische aspecten van ALK effectief kan zijn voor een scala aan lichamelijke klachten. Ook geven zij aan dat het effect van iSOMA groter is dan dat van eerder bestudeerde online interventies voor specifieke ALK. Mogelijk komt dit doordat iSOMA zich richt op een breder scala aan symptomen en gerelateerde psychische klachten. Bovendien is er bij iSOMA sprake van meer therapeutische begeleiding. Een aanzienlijk deel van de deelnemers voltooide alle modules en was tevreden over iSOMA, wat laat zien dat de interventie haalbaar is en aansluit bij jongvolwassenen.
Een beperking van het onderzoek is dat de deelnemers vooraf wisten of zij aan de iSOMA-groep of controlegroep waren toegewezen. Bepaalde verwachtingen die zij hiervan hadden kunnen de resultaten hebben beïnvloed. Verder onderzoek is nodig om de effectiviteit van iSOMA te vergelijken met reeds bestaande therapieën. Daarnaast is het van belang om effecten in klinische populaties te onderzoeken. Of iSOMA net zo goed aansluit bij jongvolwassenen die niet aan de universiteit studeren, dient nog uitgewezen te worden.
Al met al laat dit onderzoek zien dat een online CGT-behandeling effectief kan zijn in het verbeteren van ALK en daaraan gerelateerde psychische klachten. iSOMA is toegankelijk en laagdrempelig, waardoor het een veelbelovende behandeling is om in te zetten bij jongvolwassenen.
Elske Hogendoorn is promovendus aan het Interdisciplinary Centre Psychopathology and Emotion Regulation (ICPE) van het Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen.
