Handreiking hardnekkige ALK voor professionals

De NALK-werkgroep Hardnekkige ALK, onder voorzitterschap van Mirte Hulscher-Ruks, heeft een handreiking geschreven om handvatten te kunnen bieden aan zorgprofessionals die te maken krijgen met patiënten met hardnekkige aanhoudende klachten.

We spreken van hardnekkige ALK wanneer:
1. Bovenstaande ALK-behandelingen geen effect hebben gehad.
2. De klachten steeds verder uitbreiden of het functioneren verslechtert ondanks of tijdens een evidence-based ALK-behandeling.
3. Een patiënt door meerdere factoren überhaupt niet in ALK-behandeling komt of een poging tot ALK-behandeling niet slaagt, bijvoorbeeld omdat de patiënt de behandeling niet kan afmaken doordat deze te belastend is.

Om een beter beeld te krijgen van hardnekkige ALK, kunt u de profielschets hardnekkige ALK lezen. Deze is opgesteld door de werkgroep, in samenwerking met het NALK patiëntenpanel. 

Deze handreiking biedt concrete handvaten aan (huis)artsen met patiënten met hardnekkige ALK, voor wie de bestaande richtlijnen en standaarden onvoldoende adviezen voor diagnostiek en behandeling van deze doelgroep bevatten. Deze handreiking kan ook behulpzaam zijn voor andere zorgverleners (bijvoorbeeld in een verpleeghuis of de GGz) die in aanraking komen met patiënten met hardnekkige ALK.

Voor de patiënten die zich nog in het stadium vóór hardnekkige ALK bevinden verwijzen naar de MDR SOLK en Somatoforme stoornissen (2011), NHG-standaard SOLK (2013), Akwa GGz Zorgstandaard Conversiestoornis (2017), of Akwa GGz Zorgstandaard SOLK (2018).

Kernboodschappen handreiking:

• We spreken van hardnekkige ALK wanneer ALK-behandelingen geen effect hebben; de klachten uitbreiden of het functioneren verslechtert tijdens behandeling; of als de patiënt überhaupt niet in behandeling komt.
• Belangrijke thema’s die vaak spelen bij zorgprofessionals bij patiënten met hardnekkige ALK zijn gebrek aan overzicht, machteloosheid en het ontbreken van tijd.
• Er zijn in somatische- en psychische diagnostiek, en het komen tot een verklaringsmodel, stappen die (opnieuw) overwogen kunnen worden bij hardnekkige ALK.
• Er zijn in beleid stappen die overwogen kunnen worden, waaronder casuscoördinatie, verwachtingsmanagement en het scheppen van een gedeeld overzicht.
• Er zijn geen eenduidige klinische opname opties bij hardnekkige ALK, klinische opname kan binnen bepaalde kaders wel mogelijk en zinvol zijn.
• Er zijn consultatieopties mogelijk indien de situatie rondom een patiënt met hardnekkige ALK.

De volledige handreiking is hier te downloaden.

Auteurs: 

• Mw. drs. M. Hulscher-Ruks, psychiater en lead expert psychosomatiek, Altrecht Psychosomatiek Eikenboom  Zeist (voorzitter)
• Mw. dr. L. Tak, psychiater, Dimence Alkura, Specialistisch Centrum Aanhoudende Lichamelijke Klachten
• Mw. dr. S. Rutten, psychiater polikliniek Ziekenhuispsychiatrie locatie VUmc
• Mw. dr. I. Keuning, psychiater Centrum voor Soma & Psyche, onderdeel van de psychiatrie afdeling ziekenhuispsychiatrie, locatie VUmc
• Mw. M. Rikkers, klinisch psycholoog, Dimence Alkura, Specialistisch Centrum Aanhoudende Lichamelijke Klachten
• Mw. dr. L. Ossewaarde, klinisch psycholoog en onderzoekscoördinator Altrecht Psychosomatiek Eikenboom
• Mw. drs. M. Hoek, psychiater, GGz Breburg, Centrum voor Lichaam, geest en gezondheid