Toolkit Netwerken

Toolkit voor netwerken voor interprofessionele samenwerking in de zorg voor aanhoudende lichamelijke klachten en functionele stoornissen.

In deze toolkit worden een aantal handige hulpmiddelen geboden die gebruikt kunnen worden bij het oprichten van een nieuw netwerk of het implementeren van verandering in een bestaand netwerk voor interprofessionele samenwerking (ofwel een collaborative care network – CCN) in de zorg voor mensen met aanhoudende lichamelijke klachten (ALK) en functionele stoornissen (FS).

De toolkit bevat resultaten van wetenschappelijk onderzoek, gebruikte methoden en andere nuttige bronnen, die aan te passen zijn aan de unieke context van het netwerk. Deze toolkit is een aanvulling op het proefschrift “Collaborative care networks for the treatment of persistent somatic symptoms and functional disorders” [Link naar hoofdstuk zal worden toevoegd zodra proefschrift beschikbaar is in de rugbibliotheek].

Zowel het proefschrift als de toolkit zijn opgebouwd rond het ‘Implementation of Change’ model van Grol en Wensing (zie ‘Improving Patient Care – The Implementation of Change in Health Care’ onder redactie van Michel Wensing, Richard Grol en Jeremy Grimshaw). Dit model is gebaseerd op meerdere andere implementatiemodellen en brengt de belangrijkste stappen van het proces samen. Een fundamenteel punt van de auteurs is: “Het verwaarlozen van stappen creëert de illusie van snelheid, maar leidt zelden tot goede resultaten.” Daarom raad ik aan door te lezen wat elke stap inhoudt en het proces stapsgewijs te volgen. Als u meer verdieping zoekt, raad ik aan het boek ‘Improving Patient Care’ te lezen, in het bijzonder hoofdstuk 3.

Het model van Grol & Wensing bestaat uit zeven hoofdstappen:

1. Ontwikkeling van het voorstel voor verandering

In de eerste stap wordt een voorstel voor verandering geopperd, dat concreet en haalbaar moet zijn. Zo’n voorstel moet voldoen aan de behoeften van de doelgroep, bruikbaar en gemakkelijk verkrijgbaar zijn en een aantrekkelijk ontwerp hebben. Voor een succesvolle adoptie moet het voorstel meer voordelen dan nadelen hebben voor de gebruikers, in lijn zijn met de waarden waar patiëntenzorg al op gebaseerd is, begrijpelijk zijn en het implementatieproces moet als haalbaar en niet te moeilijk worden gezien. Het moet mogelijk zijn om op een risicoloze manier te ervaren hoe het voorstel eruit zou zien door middel van een pilot of test, met de mogelijkheid om te zien hoe deze pilot op grotere schaal zou werken.

[Link naar hoofdstuk zal worden toevoegd zodra proefschrift beschikbaar is in de rugbibliotheek].

2. Analyse van werkelijke prestaties, doelen voor verandering

Deze stap richt zich op de beoordeling van het huidige zorgaanbod. De beoordeling omvat het begrijpen en beoordelen van het type zorg en in hoeverre deze past bij het voorstel voor verandering. Met deze beoordeling in het achterhoofd is het belangrijk om vast te stellen wat de belangrijkste veranderingen in zullen zijn als het voorstel wordt uitgevoerd.

 

Hoe zien CCN’s voor ALK/FS eruit?

Opgenomen hier zijn de resultaten van een systematische review naar de structuren en processen van eerdere CCN’s voor ALK/FS waarover gepubliceerd is. Ik vermeld het proces dat we volgden, de zoekstrategie voor de review, de resultaattabel en het uiteindelijke gepubliceerde artikel.

Wat zijn de ervaringen en voorkeuren van patiënten in interprofessionele ALK/FS zorg?

De resultaten van een cross-sectioneel onderzoek naar de ervaringen met en voorkeuren voor interprofessionele zorg voor patiënten met ALK/FS in vergelijking met ervaringen en voorkeuren van zorgprofessionals zijn hier opgenomen. Inbegrepen zijn links naar het proces dat we volgden (de pre-registratie), de gebruikte syntax voor data-analyse, de resultaten-tabellen en het gepubliceerde artikel.

 

Ook zijn er drie gerelateerde onderzoeken opgenomen, twee uit het ARISE-project (één gericht op zorgprofessionals die werken met mensen met ALK en één gericht op mensen die lijden aan ALK), en een onderzoek naar de ervaringen en opvattingen van zorgverleners en wat er moet verbeteren.

Relevante artikelen

Hoe kan een CCN voor ALK/FS beoordeeld worden op kwaliteit?

Hier zijn opgenomen de resultaten van een aangepaste Delphi-studie die de belangrijkste kwaliteitsindicatoren identificeerde voor een CCN voor ALK/FS. In deze module van de toolkit worden weergegeven: het proces dat we volgden (de preregistratie), citaten bij de top tien indicatoren om de praktische betekenis van de indicatoren te illustreren, de volledige lijst van alle 46 geïdentificeerde kwaliteitsindicatoren, en het gepubliceerde artikel.

3. Probleemanalyse doelgroep en setting

Deze stap richt zich op analyse van de context waarin de verandering moet plaatsvinden. Dit omvat begrip van de doelgroep/betrokken individuen en de relatie met degenen die de verandering voorstellen, evenals de barrières en facilitatoren voor deze verandering.

 

Barrières identificeren

Hier zijn opgenomen de resultaten van twee onderzoeken. In de eerste studie wordt gekeken naar barrières en oplossingen voor interprofessionele samenwerking tussen eerstelijns- en tweedelijnszorg in de context van zorg voor ALK/FS. In de tweede studie wordt gekeken naar strategieën om de implementatie van CCNs voor ALK/FS te verbeteren door oplossingen te verzinnen voor barrières voor implementatie. Er zijn nog twee onderzoeken opgenomen die die barrières en facilitatoren voor de implementatie van interventies voor ALK/FS identificeren: één in de eerstelijnszorg en één in zowel de eerstelijns- als de tweedelijnszorg.

 

Belemmeringen en oplossingen voor interprofessionele samenwerking:

Hier staan het proces dat werd volgden (in de vorm van de draaiboeken voor de sessies), de belangrijkste resultaten, en het gepubliceerde paper.

Strategieën voor implementatie van collaboratieve zorg:

In dit onderdeel van de toolkit is een link opgenomen om inzicht te krijgen in het proces dat werd volgden (de preregistratie) en de moderatorenhandleiding waarin de taken van moderatoren worden uitgelegd. De belangrijkste resultaten zijn ook opgenomen (in de vorm van een alluviaal diagram) met de verschillende strategieën om CCN voor ALK/FS te implementeren. In het alluviaal diagram wordt de relatie van iedere strategie tot de barrières en andere strategieën weergegeven. Tevens is de volledige lijst met barrières voor implementatie van CCN voor ALK/FS beschikbaar, en het gepubliceerde paper.

4. Ontwikkeling en selectie van strategieën en maatregelen om de praktijk te veranderen

Als de verschillende elementen van de context waarin verandering moet worden geïmplementeerd helder zijn, is de volgende stap het ontwikkelen van de strategieën die de implementatie bevorderen. Er kunnen een aantal strategieën worden toegepast, maar dit zal afhangen van de context: wat is er al, en wat zal waarschijnlijk effectief zijn in deze specifieke omgeving en met deze specifieke betrokken individuen?

 

Oplossingen en strategieën identificeren – zie uitleg en documenten in stap 3

5. Ontwikkelen, testen en uitvoeren van implementatieplan

In deze stap ligt de nadruk op het definiëren van het implementatieplan, inclusief tijdschema’s, taakverdeling/verantwoordelijkheden en communicatie van het plan. Dit omvat waarschijnlijk het (pilot) testen met (delen van) de doelgroep. Het is belangrijk om de doelgroep bij dit proces te betrekken, zowel bij het ontwikkelen van de plannen als bij het communiceren ervan.

 

Een plan ontwikkelen en toepassen

Een participatief actieonderzoek (PAR) is een voorbeeld van een plan ontwikkelen en toepassen. Het proces en de resultaten van een verrichte PAR worden beschreven in het gepubliceerde artikel. Apart zijn de belangrijkste doelstellingen in dit actieonderzoek en de acties die we ondernamen opgenomen. Daarnaast zijn ook een link opgenomen om het proces dat werd volgden beter te begrijpen, een sjabloon dat werd gebruikt om doelstellingen en actieplannen kort en concreet te beschrijven, en een conceptagenda voor de vergaderingen. Een link is opgenomen naar de website van het netwerk waarin dit onderzoek heeft plaatsgevonden.

Voltooide doelstellingen

6. Integratie van veranderingen in routinematige zorg

Het is belangrijk dat geïmplementeerde veranderingen deel gaan uitmaken van routinematige zorg door middel van een proces van normalisatie, om terugval in oude werkwijze te voorkomen. Dit is een veel voorkomend probleem wanneer er sprake is van terugtrekking van ondersteuning, zoals bijvoorbeeld van een verandermanager of een onderzoeksteam. Er kunnen specifieke maatregelen nodig zijn, zoals extra middelen, geschikte informatietechnologie of systeemveranderingen.

 

Zie uitleg en documenten in stap 5
We bevelen ook hoofdstuk 10 van “Improving patient care” (door Michel Wensing, Richard Grol en Jeremy Grimshaw).

7. (Voortdurende) evaluatie en (waar nodig) aanpassing van plan

De laatste stap is zorgen voor een systeem voor voortdurende evaluatie van de resultaten en eventueel wijzigingen in het implementatieplan. Het is belangrijk om te controleren of de doelen zijn bereikt en of verschillende aspecten van het implementatieplan werken of niet. Een ander voordeel van dit evaluatieproces is dat het gegevens oplevert die nuttig kunnen zijn voor andere implementatieprojecten.

 

Zie uitleg en documenten in stap 5
[Link naar hoofdstuk zal worden toegevoegd zodra de scriptie beschikbaar is in de rugbibliotheek]

Zorgkaart

Zoek je een behandelaar?

 

 

 

Kenniscentrum