In deze toolkit vindt u praktische instrumenten voor het opzetten van een nieuw samenwerkingsnetwerk of het doorvoeren van veranderingen in een bestaand interprofessioneel zorgnetwerk. Deze tools zijn specifiek ontwikkeld voor de ondersteuning van patiënten met aanhoudende lichamelijke klachten (ALK) en functionele stoornissen (FS).
De toolkit bundelt wetenschappelijke onderzoeksresultaten, gehanteerde methodieken en waardevolle bronnen, die flexibel kunnen worden aangepast aan de specifieke context van uw zorgnetwerk. Deze toolkit vormt een aanvulling op het proefschrift “Collaborative care networks for the treatment of persistent somatic symptoms and functional disorders” [Verwijzing naar hoofdstuk volgt zodra het proefschrift beschikbaar is in de rugbibliotheek].“
Zowel het proefschrift als de toolkit zijn opgebouwd rond het ‘Implementation of Change’ model van Grol en Wensing (zie ‘Improving Patient Care – The Implementation of Change in Health Care’ onder redactie van Michel Wensing, Richard Grol en Jeremy Grimshaw). Dit model is gebaseerd op meerdere andere implementatiemodellen en brengt de belangrijkste stappen van het proces samen. Een fundamenteel punt van de auteurs is: “Het verwaarlozen van stappen creëert de illusie van snelheid, maar leidt zelden tot goede resultaten.” Daarom raad ik aan door te lezen wat elke stap inhoudt en het proces stapsgewijs te volgen. Als u meer verdieping zoekt, raad ik aan het boek ‘Improving Patient Care’ te lezen, met name hoofdstuk 3.
Het model van Grol & Wensing bestaat uit zeven hoofdstappen:
1. Ontwikkeling van het voorstel voor verandering
In de eerste stap wordt een veranderingsvoorstel geformuleerd dat concreet en haalbaar moet zijn. Dit voorstel dient aan verschillende kritische criteria te voldoen:
- Beantwoorden aan de behoeften van de doelgroep
- Praktisch bruikbaar en gemakkelijk verkrijgbaar
- Een aantrekkelijk ontwerp hebben
Voor succesvolle implementatie moet het voorstel:
- Meer voordelen dan nadelen hebben voor gebruikers
- Aansluiten bij bestaande waarden in de patiëntenzorg
- Begrijpelijk zijn
- Een haalbaar en niet te complex implementatieproces hebben
Bovendien moet het mogelijk zijn om het voorstel risicoloos te verkennen via een pilot of test, met de mogelijkheid om te evalueren hoe deze aanpak op grotere schaal zou functioneren.
[Link naar hoofdstuk zal worden toegevoegd zodra proefschrift beschikbaar is in de rugbibliotheek]
2. Analyse van werkelijke prestaties, doelen voor verandering
Deze stap richt zich op de evaluatie van het huidige zorgaanbod. De beoordeling omvat het begrijpen en analyseren van het zorgtype en de mate waarin dit aansluit bij het voorgestelde veranderingsvoorstel. Met deze analyse is het cruciaal om vast te stellen welke fundamentele veranderingen zullen optreden bij implementatie van het voorstel.
Hoe zien CCN’s voor ALK/FS eruit?
In dit onderdeel zijn de resultaten opgenomen van een systematische review naar de structuren en processen van eerdere CCN’s voor ALK/FS uit bestaande publicaties. Hierbij wordt het gevolgde proces, de zoekstrategie voor de review, de resultatentabel en het uiteindelijk gepubliceerde artikel toegelicht.
Wat zijn de ervaringen en voorkeuren van patiënten in interprofessionele ALK/FS zorg?
De resultaten van een cross-sectioneel onderzoek naar de ervaringen met en voorkeuren voor interprofessionele zorg voor patiënten met ALK/FS in vergelijking met ervaringen en voorkeuren van zorgprofessionals zijn hier opgenomen. Inbegrepen zijn links naar het proces dat we volgden (de pre-registratie), de gebruikte syntax voor data-analyse, de resultaten-tabellen en het gepubliceerde artikel.
Ook zijn er drie gerelateerde onderzoeken opgenomen, twee uit het ARISE-project (één gericht op zorgprofessionals die werken met mensen met ALK en één gericht op mensen die lijden aan ALK), en een onderzoek naar de ervaringen en opvattingen van zorgverleners en wat er moet verbeteren.
Relevante artikelen
Hoe kan een CCN voor ALK/FS beoordeeld worden op kwaliteit?
De resultaten van een aangepaste Delphi-studie naar de belangrijkste kwaliteitsindicatoren voor een CCN voor ALK/FS zijn hier opgenomen. In deze module worden weergegeven:
- Het gevolgde proces (pre-registratie)
- Citaten bij de top tien indicatoren ter illustratie van hun praktische betekenis
- De volledige lijst van 46 geïdentificeerde kwaliteitsindicatoren
- Het gepubliceerde artikel
3. Probleemanalyse doelgroep en setting
Deze stap richt zich op analyse van de context waarin de verandering moet plaatsvinden. Dit omvat begrip van de doelgroep/betrokken individuen en de relatie met degenen die de verandering voorstellen, evenals de barrières en facilitatoren voor deze verandering.
Barrières identificeren
Hier zijn opgenomen de resultaten van twee onderzoeken. In de eerste studie wordt gekeken naar barrières en oplossingen voor interprofessionele samenwerking tussen eerstelijns- en tweedelijnszorg in de context van zorg voor ALK/FS. In de tweede studie wordt gekeken naar strategieën om de implementatie van CCNs voor ALK/FS te verbeteren door oplossingen te verzinnen voor barrières voor implementatie. Er zijn nog twee onderzoeken opgenomen die die barrières en facilitatoren voor de implementatie van interventies voor ALK/FS identificeren: één in de eerstelijnszorg en één in zowel de eerstelijns- als de tweedelijnszorg.
Belemmeringen en oplossingen voor interprofessionele samenwerking:
Hier staan het proces dat werd gevolgd (in de vorm van de draaiboeken voor de sessies), de belangrijkste resultaten in het gepubliceerde paper.
Strategieën voor implementatie van collaboratieve zorg:
In dit onderdeel van de toolkit is een link opgenomen om inzicht te krijgen in het proces dat werd gevolgd (de preregistratie) en de moderatorenhandleiding waarin de taken van moderatoren worden uitgelegd. De belangrijkste resultaten zijn ook opgenomen (in de vorm van een alluviaal diagram) met de verschillende strategieën om CCN voor ALK/FS te implementeren. In het alluviaal diagram wordt de relatie van iedere strategie tot de barrières en andere strategieën weergegeven. Tevens is de volledige lijst met barrières voor implementatie van CCN voor ALK/FS beschikbaar, en het gepubliceerde paper.
4. Ontwikkeling en selectie van strategieën en maatregelen om de praktijk te veranderen
Als de verschillende elementen van de context waarin verandering moet worden geïmplementeerd helder zijn, is de volgende stap het ontwikkelen van de strategieën die de implementatie bevorderen. Er kunnen een aantal strategieën worden toegepast, maar dit is afhankelijk van de context: wat is er al, en wat zal waarschijnlijk effectief zijn in deze specifieke omgeving en met deze specifieke betrokken individuen?
Oplossingen en strategieën identificeren – zie uitleg en documenten in stap 3
5. Ontwikkelen, testen en uitvoeren van implementatieplan
In deze stap ligt de nadruk op het definiëren van het implementatieplan, inclusief tijdschema’s, taakverdeling/verantwoordelijkheden en communicatie van het plan. Dit omvat waarschijnlijk het (pilot) testen met (een deel van) de doelgroep. Het is belangrijk om de doelgroep bij dit proces te betrekken, zowel bij het ontwikkelen van de plannen als bij het communiceren ervan.
Een plan ontwikkelen en toepassen
Een participatief actieonderzoek (PAR) is een voorbeeld van een plan ontwikkelen en toepassen. Het proces en de resultaten van een verrichte PAR worden beschreven in het gepubliceerde artikel. Apart zijn de belangrijkste doelstellingen in dit actieonderzoek en de acties die we ondernamen opgenomen. Daarnaast zijn ook een link opgenomen om het proces dat werd volgden beter te begrijpen, een sjabloon dat werd gebruikt om doelstellingen en actieplannen kort en concreet te beschrijven, en een conceptagenda voor de vergaderingen. Er is ook een link is opgenomen naar de website van het netwerk waarin dit onderzoek heeft plaatsgevonden.
Voltooide doelstellingen
6. Integratie van veranderingen in routinematige zorg
Het is belangrijk dat geïmplementeerde veranderingen deel gaan uitmaken van routinematige zorg door middel van een proces van normalisatie, om terugval in de oude werkwijze te voorkomen. Dit is een veel voorkomend probleem wanneer er sprake is van terugtrekking van ondersteuning, zoals bijvoorbeeld van een verandermanager of een onderzoeksteam. Er kunnen specifieke maatregelen nodig zijn, zoals extra middelen, geschikte informatietechnologie of systeemveranderingen.
Zie uitleg en documenten in stap 5
We bevelen ook hoofdstuk 10 van “Improving patient care” (door Michel Wensing, Richard Grol en Jeremy Grimshaw).
7. (Voortdurende) evaluatie en (waar nodig) aanpassing van plan
De laatste stap is zorgen voor een systeem voor voortdurende evaluatie van de resultaten en eventueel wijzigingen in het implementatieplan. Het is belangrijk om te controleren of de doelen zijn bereikt en of verschillende aspecten van het implementatieplan werken of niet. Een ander voordeel van dit evaluatieproces is dat het gegevens oplevert die nuttig kunnen zijn voor andere implementatieprojecten.
Zie uitleg en documenten in stap 5
[Link naar hoofdstuk zal worden toegevoegd zodra de scriptie beschikbaar is in de rugbibliotheek]
